Thursday 24 November 2016

THLANG TIANG THLIFIM - V. THANGZAMA

1. Hmanah kan pi kan pu zawng kha hnâmchem chawiin
An hrang ngei e, duai bil lovin doral tù e;
A ngur lal thutthleng an la e, chawnbânah an kai e,
Thinlai chhum ang a zing riai e, Zoram tluanah

2. Hmatiang kan sawn, thing bul, lung bul biak lai bângin,
Thlang tiang thlifim lo leng velin muanna min pe;
Tlai ni kan lêng, ningzu lo hian, chhûm zing a lo kiang ta,
I par rimtui kan tân khua nuam a lo chang ta.

3. Thang leh tharin i anka nêm par ang kan lawm,
Tlâng tin, mual tinah i thawm ri a thang mawi ngei;
Lungphang lo te'n ka chawi ang che, doral kan hlau lo vang,
Hmangaihnain laitual kan lêng i êng zamah.

4. Kan thang, kan sang, nang belh erawh kan nuam ta lo,
Tawnmang em ni, vala'n cherbêl a chawi leh ta;
A va pawi em, nun hlui zawng kha, sûl ang a her chhuak maw?
Ka phang mang e, thinlai chhûm ang a zing tur hi.

5. Lo leng leh la, Thlifim, riakmaw va-leng i iang,
Chhawn thiam awm maw, ko thiam awm maw, za lam kawiah?
I-maw kan sual, i-maw kan rel, zamual chu liam lul suh?
Vawi khat talin i par rimtui min thliah leh rawh.


A PHUAHTU CHANCHIN TAWI :

V. Thangzama hi upa Vanțhuama fapa niin, kum 1935 khan a lo piang a. Govt. High School, Aizawlah lehkha zirin, chumi hnuah Calcutta-ah B.Com a zo leh a. Zirna lam chu chhunzawm zel lovin Govt. Higher Secondary School, Aizawlah zirtirtu hna a thawk ta zawk a ni.

Hetia zirtirtu hna a thawh hnu hian Assam Civil Service lamah a lut leh ta zawk a. Mizoram Union Territory a nih khan kum 8 chhung lai Under Secretary hna a thawk a. Sawrkar Department hrang hrangah Directorate hna leh chanvo pawimawh tak takte a chelh thin bawk.

V. Thangzama hi naupangtê a nih lai atanga hla lama tui tak a ni a. Western Music hi a tuina lam tak a ni nghe nghe. Amah hi Solfa thiam tak a ni a, hla thu leh thlûk inmil phuah thiam tak a ni bawk.

V. Thangzama hian hla hi a saka sak chi leh a chhama chham chite nen hla 40 vel lai a phuah tawh a. A hla phuah zingah 'Van aw mawi ri chu ngai r'u' , 'Hmanah pi pu zalêng rual' , 'Tho la ding ta che' tihte hi mi sak duh chi leh sak nuam tak a ni hlawm. Hla dang pawh tha tak tak a phuah nual a. Chutiang a nih avang chuan Song Writer-Cum Poet pawh ti ila kan tisual lutukin a rinawm loh.

Tin, heng bakah hian a hla phuah thenkhat chu sap tawnga lehlin a ni tawh nghe nghe a, a chhuamawm hle.


A HLA THU BIHCHIANNA :

He hla hian Mizote hi kan pi leh pute hunah kha chuan indo a, khua leh khua inrun thin kan nihzia a rawn tarlang a. Khatih hun lai kha chuan khua leh tui chhan nan an nunna hlan an hreh lo va. Huaisen takin an khua leh tui tan an bei thin. Hetianga an lei do khua an va rûna an chet fuh tum chuan a khaw puma an tingmit tak dial chang pawh a awm a. Lalte pawh lal an nihna sawi lovin an man fai diak thin. He hla chang khatna hian khatih hunlaia Zoram hrehawmzia a rawn tarlang a ni.

Kan pi leh pute'n hun rei tak chhung puithuna chi hrang hrang nen hun an hman hnuin, kan ramah sap missionary an rawn lut a. Anni hian kan ramah Pathian thu an rawn thehdarh a. Sual hnathawh, a hma zawnga kan lo hlauh em em thin chu Kristianna chuan a rawn hnawt tiau zo va. Zu hmun, sa hmuna tal thin, zu tal lova eng mah ti hlei thei thin lo khan chung kan thil tih thin tha lo tak takte chu min rawn bansantir a. Kristianna hmang chuan ram nuam leh duhawm zawk kan siam theih phah a ni.

Mizote kan lo fing tial tial a, Kristianna kan rama a lo luh chinah phei chuan rei lote chhungin kan ram pumpui chu Kristian ram kan lo ni thuai a. Kristian kan lo nih chinah phei chuan hmuntinah Pahian fakna thawm ri hriat tur a awm reng a. Pathian chakna ring chuan engkim kan hneh thei a, han hlauh tur kan nei tawh hek lo. Hlim takin pathian hmangaihna thla zar hnuaiah kan leng suau suau mai a ni.

Amaherawhchu, kan khaw hawi a zau deuh deuh a, kan chim chin lo sang tial tial chuan sual lamah min hnuk lut hret hret a. Kan nun hlui tha lo kan bansan takte chu ching thar lehin sualna chi hrang hrangte chu kan inhnehtir leh a. Chu chu he hla phuahtu hian pawi a ti hle a. Kan nunhlui kan bansan tawha kan ngaih sualna chi hrang hrang kan rama rawn hluar chho leh ta em em chu he hla phuahtu hian a mumang mai ni se a ti hle a ni.

He hla phuahtu hian kan rama Kristianna dahlau ta lutuk chu pawi a ti a. Chu kristianna chuan a thara min rawn thuam leh turin a duh a. Kan nun dan dik loh vanga kristianna ral riai riai chu ngai thiam lovin, Kristianna chu kan nun ata chhuah zalenin a awm ang tih a hlau hle a. Chu Kristianna chu vawng nung thar leh a, Kristianna chuan kan nun min rawn siam thatsak leh turin a duh a ni.



A HLA ZIRCHIANNA :

Thlang Tiang Thlifim kan tih hi Narrative Poetry a ni a. Kan pi leh pute hmanlaia an lo khawsak thin dan atanga rawn sawi chho tanin, kan rama missionary ten kristianna an rawn thlen dan thlengin a rawn sawi chho a. Chu Kristianna chuan kan ramah danglamna a rawn thlen nasatzia leh hmasawnna tam tak min rawn thlenzia thlengin a rawn sawi chho zel a. Chutah hmasawnna leh changkanna chuan kan Kristianna chu dinhmun derthawng taka a rawn dintir mekzia tlenga a rawn sawi chhoh zel avangin he hla hi Narrative Poetry a tih loh theih loh a ni.

He hla phuahtu hian Poetic Technique hrang hrang chu hmang ve bawk mah se, a hmang ziktluak tha tawk lo niin a ngaih theih. He hla hi a chang (stanza) tina a tlar thumna (tristich) kan tih lai hi thu lam rik (syllable) 14 a hmang a, a bak zawngah hi chuan syllable 12 vek a hman avangin Syllabic Verse kan tih huangah a khung theih awm e.

He hla hi Syllabic Verse kan tiha syllable a inkawpkim rual hian a meter erawh a mumal chiah lo niin a ngaih theih. A hla hi feet hrang hranga then hian a thu lam rik dan hniam (stress) leh thu lam rik sang (unstress)  hi a mumal tawk lo va. Chutihrualin, duhtui vak lo tan chuan a hmeh rem nawk nawk theih awm e.

He hlaah hian Apostrophe kan tih ang chi hi kan hmu bawk. A chang tawp ber tlar 4-na, "Vawi khat talin i par rimtui min thliah leh rawh" tih ang chite hi a ni. Tin, he hlaah hian Retorical Question a lang bawk a, "A va pawi em, nun hlui zawng kha sul ang a her chhuak maw?" Kan tih ang chi hi a ni.

Thlang Tiang Thlifim tihah hian Alliteration kan hmu thei bawk, "Lo leng leh la" tih hi thu sei tak ni lo mah se, Alliterationah a pawm theih tho awm e.

V. Thangzama hian he hlaah hian Simile a hmang nual a, chungte chu - Sul ang a her chhuak, riakmaw va leng i iang, chhum ang a zing tih leh par ang kan lawm tihte hi an ni. Tin Thlifim tih hi Symbol atan a rawn hmang bawk a ni.


Work Cited :

Khiangte, Dr. Laltluangliana. Mizo Hla Leh Chhamhlate. Aizawl : L.T.L. Publications. 2009.

No comments:

Post a Comment